Vleeskuikenhouders Rob (53), Jolanda (54) en hun kinderen Tim (22), Nick (21), Gijs (19) en Maud (16) Wingens organiseren op 8 november een open dag ter ere van hun nieuwe stal. En dat is niet zomaar een nieuwe stal. De stal is zo ingenieus gebouwd dat deze 90% van de ammoniakuitstoot en 80% van de fijnstofuitsoot verlaagt. De stal voldoet daarmee nu al aan de landelijke eisen van 2028.
Als je het erf van de familie Wingens oprijdt valt vooral de hoogte van de nieuwe stal op. Met een nokhoogte van 12 meter krijgt Rob daarom ook vaak de vraag of de stal meerdere verdiepingen kippen heeft. Maar dat is niet het geval. Het grootste deel van de stal, qua kubieke meters, wordt in beslag genomen door de 8 Eco Air Care Units op zolder. Deze verwarmen, koelen en reinigen de lucht.
De familie Wingens heeft een lang en smal bouwblok. De warmtewisselaars naast de stal zetten bleek daarom geen optie. Dan zou de stal veel te smal moeten worden. Dus ze besloten de hoogte in te bouwen. "We hebben maar een bouwblok van 1,3 hectare in een lang perceel achter het huis en wilden de vierkante meters die we hebben, maximaal benutten", verklaart Rob.
Dat de stal zoveel ammoniak reduceert was niet het eerste doel. "We wilden uitbreiden, maar als je dan een nieuwe stal zet moet die wel langer dan 10 jaar meekunnen." Dit is de eerste vleeskuikenstal in Nederland met Eco Air Care. Ammoniak uit de lucht wordt omgezet in vloeibare kunstmest. Dat komt als spuiwater in een silo achter de stal.
De oudste stal nu is van 1995; die werd in 1997 voor de eerste keer verlengd en in 2016 vond de laatste verlenging plaats. Het traject om tot de nieuwe stal te komen duurde jaren. Eerst voor het krijgen van de vergunning, toen voor de financiering. Maar uiteindelijk gingen vorig jaar augustus de laatste kippen uit de oude stallen (uit de jaren ’70) en kon de sloop beginnen. Afgelopen juni kon de eerste ronde kuikens in de nieuwe stal. "Dat viel alles mee", vertelt Rob. "Ondanks het natte najaar en voorjaar, hebben we het ruim binnen een jaar gered."
De nieuwe stal heeft PAD-koeling; de zwarte vlakken aan de voorkant en achterkant van de gevel. Deze zorgen er op warmere dagen voor dat de lucht al is gekoeld voordat die op zolder door de warmtewisselaars verder gekoeld wordt.
De isolatie in de stal heeft brandklasse A. De hele stal is met steenwol geïsoleerd. Dat brandt pas boven de 1100 graden Celsius, dus een eventuele brand zal niet snel door de hele stal gaan. Verder heeft het bedrijf 1600 zonnepanelen en kan het de opgewekte stroom voor de nacht in accu’s opslaan.
Pluimveespecialist van ForFarmers Theo Knoops had vooral een rol als sparringpartner. "Ik heb nog een klant met zo’n stal, maar dan zonder de warmtewisselaars, dus ik heb wel wat adviezen kunnen geven", zegt hij zelf bescheiden. Rob vult aan: "Theo ziet veel systemen en kan ook vergelijkingen maken met andere systemen, daar zit voor ons de meerwaarde."
Momenteel zit de derde ronde kippen in de nieuwe stal. Zodra deze ronde eruit is, is het tijd om alles schoon te maken en op te ruimen voor de open dag. En hoe de nieuwe stal bevalt? "Heel goed", zegt Rob. "De kippen zijn rustiger, omdat het systeem alle temperatuurpieken en -dalen eruit haalt."
Pluimveespecialist Theo vult aan: "Je ziet ook dat de dieren mooi verdeeld over de stal zitten. De verdeling van de inkomende verse lucht zorgt voor een gelijkmatige verdeling van zuurstof op kuikenniveau, dus geen open plekken in de stal waar de kuikens niet willen zitten en dit zorgt voor de meest optimale groei. Ze waren gemiddeld een ons zwaarder op dezelfde leeftijd. Dus je zou ze ook een dag eerder kunnen afleveren, als dat binnen de planning van de slachterij past."
Voor het schoonmaken van de voer- en drinklijnen ontwikkelde Rob een spuittractor. Die kan het werk van 2 personen overnemen. Op de vraag of hij al eens patent heeft aangevraagd antwoordt Rob dat het hem vooral om de praktische toepassingen voor het eigen bedrijf gaat.
Aan de zijkanten van de stal zorgt triple glas voor daglicht, 5% van het grondoppervlak. Dit glas heeft een hoge isolatiewaarde. Door de goede isolatie en de warmtewisselaars is het gasverbruik lager dan gemiddeld. Het stroomgebruik is wel aan de hoge kant door de wisselaars. "We zijn nu een half jaar bezig en moeten nog kijken of het allemaal uit kan", vertelt Rob. Normaal gesproken had hij alles al vergeleken en doorgerekend, maar dat is er nu nog niet van gekomen.
Het laatste innovatieve idee in de stal waar Rob over vertelt is Home Hatching. Dat heeft hij samen met zijn broer in 2013 uitgevogeld, en na een jaar testen op het hele bedrijf geïnstalleerd. Destijds was ook Theo Knoops van de partij om dit samen met Rob te begeleiden. Het eerst prototype stond opgesteld op de tafel in de kantine. De broedeieren staan in een soort roosters drie dagen voordat ze uitkomen al in de stal. Infraroodverwarming in de stal zorgt ervoor dat de eieren perfect op temperatuur uitkomen. Dit is optimaal voor de kuikens die zo ook goed opdrogen.
"Onze veearts heeft er tijdens een dierenartssymposium met andere veeartsen over gesproken. Die noemden het een soort zelfmoord, maar het gaat hartstikke goed", lacht Rob. "Je hebt zo ook veel minder last van enterokokken, 99% minder, mits je de eieren netjes laat uitkomen in de stal natuurlijk. Je neemt tenslotte een deel van werk van de broedmeester over."
Rob heeft - het zal niet verbazen met al die technische snufjes in de stal - een technische achtergrond en was niet de beoogde bedrijfsopvolger. Zijn broer nam in 1988 het bedrijf over en veranderde het van oorsprong gemengde bedrijf naar een puur pluimveebedrijf. In 2000 startte zijn broer een uitzendbureau dat zo goed liep dat Rob bedrijfsleider op het pluimveebedrijf werd. In 2007 nam hij het bedrijf, samen met Jolanda, over van zijn broer.
"Rob is continu aan het denken of iets slimmer kan", vertelt Jolanda. Nieuwe plannen heeft hij ook al. Hij zou ook de voorbroed wel zelf willen doen, maar dat kan nog wel even wachten. Eerst de open dag maar eens goed voorbereiden.
